της Μαριτίνας Μηλαδοπούλου

Η διαπροσωπική σύγκρουση αναφέρεται σε διαφωνία, η οποία εκδηλώνεται μέσω ασύμβατων ή αντικρουόμενων αντιλήψεων και συμπεριφορών. Η σύγκρουση θα πρέπει να διαφοροποιείται από την επιθετικότητα, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί στο πλαίσιο μίας σύγκρουσης αλλά δεν συνιστά τη μοναδική πιθανή έκβασή της. Με τον όρο «επίλυση συγκρούσεων» εννοείται μια διαδικασία αντιμετώπισης προβλημάτων, η οποία έχει ως βάση της την συνεργασία και βοηθά τα άτομα και τις ομάδες να ορίσουν τις επιδιώξεις τους και να βρουν λύσεις που θα τις ικανοποιούν.

Κατά την διάρκεια των πρώτων παιδικών χρόνων, μαθαίνονται οι απαραίτητες δεξιότητες για την επίλυση διαπροσωπικών συγκρούσεων, οι οποίες παγιώνονται στην εφηβεία. Η προβολή προτύπων από τους «σημαντικούς άλλους» στο περιβάλλον του παιδιού ασκεί σημαντική επίδραση στην εκμάθηση των δεξιοτήτων αυτών.Η αποτελεσματική επίλυση των συγκρούσεων συνδέεται με τον βαθμό ανάπτυξης των κοινωνικών δεξιοτήτων. Το φύλο, η ηλικία, το επίπεδο ανάπτυξης, τα πρότυπα στην οικογένεια και οι κοινωνικές αξίες της πολιτισμικής ομάδας στην οποία ανήκουν τα άτομα αποτελούν παράγοντες που διαφοροποιούν τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα αντιμετωπίζουν διαμάχες στην καθημερινή τους ζωή.

Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν έχουν δείξει ότι ο τρόπος επίλυσης συγκρούσεων διαφοροποιείται στα διάφορα αναπτυξιακά στάδια. Από την προσχολική ηλικία ως την ενηλικίωση ο εξαναγκασμός και η επιβολή μειώνονται σταδιακά και αντικαθίστανται αρχικά από την αποφυγή της σύγκρουσης και στη συνέχεια από την διαπραγμάτευση. Η άποψη ότι οι συγκρούσεις με συνομηλίκους συμβάλλουν στην ανάπτυξη του παιδιού υποστηρίζεται από νεότερες θεωρίες και έρευνες.

Το ενδιαφέρον των ερευνητών έχει επικεντρωθεί στην ανάπτυξη στρατηγικών επίλυσης συγκρούσεων στα παιδιά χωρίς την παρέμβαση των ενηλίκων. Σπουδαίο ρόλο σε αυτό μπορούν να διαδραματίσουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί με την παροχή κατάλληλης καθοδήγησης στα παιδιά. Οι κυριότερες προσεγγίσεις αναφορικά με την ανάπτυξη προγραμμάτων επίλυσης συγκρούσεων στο σχολικό περιβάλλον είναι: α) ειδικά μαθήματα ενταγμένα στο αναλυτικό πρόγραμμα, β) προγράμματα διαμεσολάβησης, γ) οι «ειρηνικές τάξεις» και δ) τα «ειρηνικά σχολεία».

Τα οφέλη από την εκπαίδευση στην επίλυση συγκρούσεων είναι πολυδιάστατα και εντοπίζονται σε διάφορους τομείς, όπως στον τομέα της πρόληψης της βίας, στην προαγωγή της υπεύθυνης συμπεριφοράς των μαθητών, στην κατανόηση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, στην ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων, στη βελτίωση των διαπροσωπικών και διομαδικών σχέσεων και, τέλος, στον τομέα της σχολικής επίδοσης.

πηγή: Χρυσή Γ. Χατζηχρήστου (επιμ.) Διαδικασία επίλυσης συγκρούσεων στο Κοινωνική και συναισθηματική αγωγή στο σχολείο (2011), εκδόσεις Τυπωθήτω – Γιώργος Δαρδανός